◾परिचय :- अजय भट्ट USB चे जनक

USB

लेखक - जितेंद्र दाते

Image from wikipedia

अजय भट्ट .... हे  नाव  टेक्नॉलॉजि  विश्वात  आभाळा इतक मोठं. १९९६ साली मी अमेरिकेंत फिलाडेल्फिया नामक  शहरांत, लेक्टॉनिक रिसर्च लॅब- LRL म्हणुन कंपनीत कामानिमित्त गेलेलो असतांना, अजय भट्ट हे नाव पहिल्यांदा कानावर पडले. अर्थात  नाव भारतीय असल्यामुळे जास्त आत्मीयता वाटली. कम्प्युटरला  अतिशय सोप्या  रीतीने बाकीचे उपकरण जोडता यावेत व हाय स्पीड डेटाची देवाण घेवाण करण्याचा दृष्टिने  हा  इसम  इंटेल सारख्या  जगविख्यात  कंपनीत, एक  मोठी   क्रांती  घडवत होता. माझ्या  तत्कालिन कलीग व खास मित्र सॅम ऱ्हुबेन ने  मला हें  सांगितले. त्याकाळी  इंटरनेट, गुगल, इमेल  असलं फारसं कांही नव्हत. मी इंटेल कंपनींच्या फॅक्स लाईन वर  सरळ  एक फॅक्स  केला.

टू : अजय भट्ट 

फ्रॉम  : जितेंद्र दाते .

डिअर  अजय सर ,

आय  आम  अँक्शसली  लुकिंग फॉरवर्ड फॉर  युअर रेव्होल्यूशनरी  मॅजिकल  USB डिव्हाईस .वन ओफ  द  वन्डर्स  ऑफ द  सेन्चुरी .!! 

यौर्स अफेक्शनेटली 

जितेंद्र 

LRL

सॅम ऱ्हुबेन  माझे  प्रयत्न पाहुन, माझ्या  खुळचटपणाला हासला.  "यू  मस्ट  बी  क्रेझी  जितु ". 

पण  त्याला  हें  माहित नव्हते. आमची भारतवासीयांची प्रतिज्ञा : भारत  माझा  देश  आहे सारे  भारतवासीय माझे  बंधू  भगिनी आहेत.

 

आठवड्याभरात  मला  LRL मधे  फोन आला. तो  होता  अजय भट्ट सरांचा (दरम्यान  ते गुजरातचे आहेंत हें त्यांच्याबद्दलच्या माहितीत  कळले होते) फोनवर सुरुवात गुजरातीत केली ."केम छो ..अजय सर ? "पलिकडुन : अरे एक्दम मजामा त्यानंतर  अजय भट्ट  सरानी USB बद्दलची बरींच  स्फूर्तिदायक माहिती  दिली. १९९० साली घडलेल्या  एका  वयक्तिक घटनेमुळे  त्यांनी ६ वर्ष मेहनत घेउन शेवटी विद्वत्ता, कुबेर व वस्तुरूप ह्यांचा समन्वय घडवून  आणला. योगायोग म्हणजे अजय सरांचा  फोन  येण्याच्या  पुढच्याच आठवडयात पहिला USB बाजारात  लाँच  होणार होता!! अजय भट्ट सराना  शुभेच्छा देउन  फोन  ठेवला. मागे सॅम ऱ्हुबेन लाल भुंद  होऊन  माझ्याकडे  नुस्ता  पहात उभा  होता. आज  ह्याच USB  ने  तंत्रज्ञान युगात  नुसती  क्रांतीच  नाही  तर एक अब्जावधी डॉलरची बाजारपेठ निर्माण केली. खरंतर  मी  हा  अनुभव विसरुन  गेलो  होतो.  आमचे  अहम  मित्र  दिलिप तळेकरांनी  खालील पोस्ट  शेर  केली त्यांवरून आठवणी  जाग्या झाल्या. मूळ  पोस्ट  जशीच्या तशी पोस्ट  करतॊ  आहे  >>>

पेनड्राईव्ह कॉम्प्युटरला जोडणे एका भारतीय माणसामुळे शक्य झाले.--आजकाल जग सोपं झालंय अस जुनी माणसं म्हणतात. एकप्रकारे पाहिलं तर ते खरंच आहे. अहो खूप लांबचं कशाला काही वर्षांपूर्वी जेव्हा कॉम्प्युटर आले तेव्हा एक साधा फोटो मित्राला द्यायचा झाला तर १० केबीची फ्लॉपी वापरायला लागायची. मग पुढे सीडीज आल्या, डीव्हीडी आल्या. जे टेक्निकली हुशार होते ते आजोबा कॉम्प्युटरची भली मोठी हार्ड डिस्क घेऊन हिंडायचे.

सीपीयू उघडून त्यातल्या मोठमोठ्या वायरी वापरून हार्ड डिस्क कॉम्प्युटरला जोडली जायची. एवढं सगळं अग्निदिव्य पार करून एक अख्खा पिक्चर कॉम्प्युटरच्या हार्ड डिस्क मध्ये घेणे म्हणजे एखादं पर्वत चढल्याप्रमाणे वाटायचं. हे सगळे कष्ट बोटभर आकाराच्या पेनड्राईव्हमुळे सोपे झाले. काही सेकंदात जीबीच्या आकाराची फाईल ट्रान्सफर होऊ लागली, पुढे एक्सस्टर्नल हार्ड डिस्क नावाचा प्रकार आला आणि आता तर आपण टीबी मध्ये खेळतो.

कॉलेजच्या प्रोजेक्ट्स पासून सनीच्या कलेक्शन पर्यंत कितीही प्रचंड ह्युज डेटा ट्रान्सफर एकमेकांना देता येऊ लागला. ते शक्य झालं पेन ड्राईव्ह कॉम्प्युटरला जोडता आल्यामुळे. यूएसबी पोर्टमुळे.

USB पोर्ट हा टेक्निकल जगतात आजवरचा हा सर्वात मोठ्या शोधापैकी एक मानला जातो. याचे श्रेय जाते एका भारतीय माणसाला, अजय भट्ट यांना.

अजय भट्ट मूळचे बडोद्याचे. तिथल्या सयाजीराव गायकवाड विद्यापीठात त्यांचं शिक्षण झालं. इंजिनिअरिंगनंतर अमेरिकेच्या न्यूयॉर्क विद्यापीठातून मास्टर्स डिग्री घेतली.

पुढे अजय भट्ट अमेरिकेतच जगप्रसिद्ध इंटेल या कंपनीत सिनियर स्टाफ आर्किटेक्ट म्हणून जॉईन झाले.

१९९० च्या दशकाचा हा काळ. जग झपाट्याने बदलत चाललं होतं. येणारे नवीन सहस्त्रक संगणक तंत्रज्ञानाचे असणार आहे हे स्पष्ट होते. झाडून सगळ्या कंपन्या नवीन शोध लावण्यासाठी प्रयत्नशील होत्या. इंटेलसुद्धा त्यापैकीच एक. तोपर्यंत भारतीय इंजिनियर्सनी बुद्धिमत्ता व मेहनतीच्या जोरावर अमेरिकेत आपलं नाण खणखणीत वाजवून दाखवलं होतं.

इंटेलसारख्या कंपनीत अनेक भारतीय काम करत होते, महत्वाच्या पदावर मोठमोठे प्रोजेक्ट्स हाताळत होते.

अजय भट्ट यांनी तर इंटेलला तब्बल १३० पेटंट मिळवून दिलं होतं. याच पेटंटमुळे त्यांना इंटेल फेलोचा दर्जा मिळवून दिला होता. कंपनीतल्या सर्वोत्तम एम्प्लॉयी पैकी एक म्हणून त्यांची गणना होत होती.

USB चा शोध देखील एका गंमतीशीर अपघाताने लागला.

अजय भट्ट यांच्या मुलीला शाळेत कसला तरी प्रोजेक्ट जमा करायचा होता. त्यात त्यांच्या घरातील प्रिंटर बिघडला. अजय यांची पत्नी पोरीच्या प्रोजेक्टच्या प्रिंटआउट साठी गावभर फिरली. साधी चार पाच पाने प्रिंट करण्यासाठी तिला प्रचंड कष्ट घ्यावे लागले.

घरी परतल्यावर तिने नवऱ्याच्या नावाने बोटे मोडली. कसले तुम्ही इंजिनिअर? डेटा ट्रान्सफर करायला काही सोपा उपाय शोधून काढा, असं थेट आव्हान तिने नवऱ्याला दिल. बायकोच्या शिव्या खाल्ल्यावर जशी अवस्था जगभरातल्या नवऱ्यांची होते तशीच अजय भट्ट यांची झाली. रागाच्या भरात तिरमिरीत कंपनीमध्ये आले आणि यावरच प्रोजेक्ट सुरू केला.

अनेक महिन्यांच्या मेहनतीनंतर अखेर *युनिव्हर्सल सिरीयल बस* उर्फ *USB* चा त्यांना शोध लागला.

हा शोध क्रांतिकारी होता. आज प्रत्येक लॅपटॉप, कॉम्प्युटर याला usb पोर्ट कंपल्सरी आहे. फक्त पेनड्राईव्ह नाही तर माउस, कीबोर्ड इतकंच काय तर मोबाईल चार्जिंगसुद्धा या usb च्या जीवावर होते. चुटकीसरशी डेटा ट्रान्सफर होतो. विनाकारणचे कष्ट, पैसा,वेळ याचा अपव्यय टळला. कॉम्प्युटरच्या देखील किंमती usbमुळे कमी झाल्या. जगाचं निम्मं टेन्शन या usb मुळे कमी झालं आहे, असं म्हटलं तरी चुकीचं ठरणार नाही.

इंटेलच्या टीव्हीवरच्या जाहिरातीत टेक्नॉलॉजीमधला रॉकस्टार म्हणून त्यांना ओळखलं गेलं.

आज त्यांच्या नावावर १३२ पेटंट आहेत, जगातील सर्वात बुद्धिमान व्यक्तींपैकी एक म्हणून त्यांना ओळखलं जातं. घरच्या छोट्याशा प्रॉब्लेमला सोडवण्यासाठी जगाचा मोठा प्रॉब्लेम सॉल्व्ह करणाऱ्या अजय भट्ट यांनी भारतीय इंजिनियर्सची मान विश्वभरात उंचावली आहे हे नक्की.

इंटरनेट ,  मोबईल फोन  , LED  , इतकेच  तुफान परिवर्तन  घडवून  आणले ते  ह्या USB ने . ह्या सौशोधनाचा जनक एक भरतीय आहे ...!! 

रियली प्राऊड टू बी अँन इंडियन ....!! 

संकलन - सुधीर लिमये ,पेण

_______________________________________

टिप : -{ लेख कसा वाटला कमेंट मध्ये नक्की कळवा }- 

 सदर लेख आवडल्यास नक्की शेअर करा ✅